Clostridium perfringens
| Voedingsmiddelen | Gedroogde voedingsmiddelen, opgewarmde soepen, kruiden, specerijen en rollades |
| Eigenschappen | Vormt enterotoxine |
| Frequentie | Laag tot middel |
| Ernst | Middel tot hoog |
| HACCP | Leidt regelmatig tot een CCP in bewerkingsprocessen |
| Preventieve maatregelen | Voldoende verhitten en diep koelen |
| Ziektebeeld | Buikkramp en diarree |
Algemeen
Clostridium perfringens is een veroorzaker van voedselvergiftiging. De symptomen van de vergiftiging worden veroorzaakt door een hittegevoelig eiwit, dat aanwezig is in de wand van de spore, die gevormd kunnen worden door Clostridium perfringens. Dit enterotoxine wordt door Clostridium perfringens geproduceerd terwijl de kiem in de darm uitgroeit. Een van de eerste referenties met betrekking tot vergiftiging met Clostridium perfringens stamt uit de Eerste Wereldoorlog (gasgangreen). ‘Darmbrand’ (Duitsland 1948) en het Pigbel-syndroom (Guinea 1950) worden ook toegeschreven aan de bacterie. In 1945 werd het eerste geval van voedselvergiftiging als gevolg van Clostridium perfringens vermeld.
Origine van Clostridium perfringens
Clostridium perfringens vormt sporen welke vrijwel overal worden teruggevonden. Typische bronnen van contaminatie zijn grond, stof, faeces en water.De bacterie wordt daarom vaak teruggevonden in producten die hiermee in aanraking zijn geweest, waaronder voornamelijk vlees. Vooral producten welke anaëroob worden bewaard hebben een verhoogd risico op de aanwezigheid van Clostridium perfringens en de toxinen ervan. In enkele gevallen kan Clostridium perfringens (type C) het Pigbel-syndroom veroorzaken. Deze aandoening ontstaat als grote hoeveelheden Clostridium perfringens ingeslikt worden. Het toxine dat dit type Clostridium perfringensproduceert veroorzaakt necrose (afsterving) van weefsel, waardoor darmbacteriën de bloedbaan binnen kunnen dringen. Deze aandoening loopt uiteindelijk in de meeste gevallen fataal af.
Ziektebeelden
| Neurotoxines |
Clostridium perfringens type A, B, C, D, E
|
||||
| MID | inname van tenminste 108 cellen | ||||
| Incubatietijd | 8 tot 22 uur | ||||
| Symptomen | Buikkramp en diarree. In uitzonderlijke gevallen kan necrotische enteritis optreden (Pigbel-syndroom), welke in de meeste gevallen fataal is. Komt vrijwel uitsluitend voor in ontwikkelingslanden. | ||||
| Duur | 24 uur met een uitloop naar 1-2 weken voor de lichtesymptomen | ||||
| Mortaliteit | laag voor "gewone" infectie (incidenteel overlijden als gevolg van dehydratatie) bij Pigbel-syndroom hoge mortaliteit | ||||
| Risicogroepen | Jonge kinderen en ouderen |
